Temperatuurschalen In de meeste landen wordt de temperatuur in de weerberichten uitgedrukt in graden Celsius. In een aantal landen, zoals in de Verenigde Staten, wordt gewerkt met de schaal van Fahrenheit. Er bestaan nog andere temperatuurschalen, zoals die van Kelvin. Zie voor de omrekeningen tussen de temperatuurschalen naar: lenntech. Klik hier.
Verschillende temperaturen Een weervoorspeller moet rekening houden met verschillende temperaturen:
De klassieke luchttemperatuur, die gemeten wordt op 1,5 m hoogte in een thermometerhut. We vinden deze temperaturen terug in de waarnemingen. In de weerberichten worden de maxima en de minima voorspeld.
Temperaturen aan de grond die belangrijk zijn voor de land- en tuinbouw, de toestand van de wegen, het aanvriezen van neerslag,.... Bij rustige en heldere nachten kan het gemakkelijk 5 graden kouder zijn aan de grond dan op 1,5 m hoogte.
Temperaturen in de hogere luchtlagen die bijvoorbeeld een idee geven over de onstabiliteit van de atmosfeer.
Omschrijvingen van de temperaturen in de weerberichten In weerberichten wordt vaak met termen gewerkt die aan de temperaturen een gevoelswaarde of indruk geven.
Voorbeeld 1. In juli is de gemiddelde maximumtemperatuur 23°C. Als de voorspelde maxima als volgt zouden zijn, is de omschrijving:
Enkele cijfers De hoogste maximumtemperatuur die in Ukkel werd waargenomen (sinds 1901) is 36,6°C op 27 juni 1947. Oorspronkelijk werd er 38,8°C genoteerd, maar dit was volgens de oude meetmethodes, namelijk in een open thermometerhut. In Kleine Brogel (Kempen) werd 38,2°C genoteerd op 20 augustus 2009. De koudste temperatuur in Ukkel, namelijk -20,2°C werd op 25 januari 1881 in een open hut waargenomen. In Rochefort zakte het kwik ooit tot -30,1°C op 20 januari 1940.
Zie ook. Frank Deboosere. Welke zijn de warmste dagen ooit waargenomen in Ukkel? Klik hier.
De luchttemperatuur De verdeling van de gemiddelde luchttemperatuur in België, wordt bepaald door twee factoren: de afstand tot de zee en de hoogteligging. Naast deze determinerende factoren zijn er de strikt meteorologische en andere geografische factoren:
oorsprong en lokale frequentie van de verschillende luchtmassa’s.
de subsidentie. Subsidentie is daling van lucht, waarbij het meestal gaat om grote gebieden met dalende lucht. In hogedrukgebieden is sprake van subsidentie. Doordat lucht van grotere hoogte naar lagere hoogte daalt ondervindt het een toename van de luchtdruk, waardoor de lucht opwarmt. Deze lucht kan daardoor meer vocht bevatten en krijgt een lagere relatieve luchtvochtigheid. In gebieden met subsidentie lost bewolking langzaam op of zijn opklaringen aanwezig. Subsidentie is het tegenovergestelde van grootschalige optilling, zoals dat voorkomt bij lagedrukgebieden. En in zekere zin ook het tegenovergestelde van convectie, al gaat het bij convectie vooral om kleinschalige verticale luchtstromen. In hogedrukgebieden, waar de subsidentie langere tijd optreedt droogt de lucht op enige hoogte steeds meer op en vormt zich een subsidentie-inversie. Als er langere tijd van subsidentie sprake is, bijvoorbeeld bij een blokkade, dan daalt de inversie steeds meer en wordt steeds sterker.
de invloed van het plaatselijk reliëf die de temperatuurverdeling beïnvloeden.
De zee heeft een thermische inertie die de jaarlijkse temperatuurfluctuatie langs de kust afzwakt: de winter is er zachter en de zomer frisser dan in het binnenland. Bij de gemiddelde temperatuur veroorzaakt dit een meerwaarde van ongeveer 1°C in de winter en een tekort van ongeveer 1°C in de zomer, t.o.v. Laag- en Midden-België. De maximale temperaturen zijn gemiddeld gevoelig lager aan de kust dan in het binnenland ; in de zomer bereikt dit verschil 3°C t.o.v. de Kempen. De minimale temperaturen daarentegen zijn hoger aan de kust, zelfs ’s zomers. Het verschil bedraagt gemiddeld 2,5°C, steeds in vergelijking met de Kempen. Zodra het temperatuurverschil tussen land en zee voldoende groot wordt, vormt zich een thermische circulatie die een zeebries doet ontstaan. Deze bries belet de luchttemperatuur de waarden te bereiken van deze in het binnenland. Ze dringt 10 tot 20 km door in het land en de uitwerking ervan voegt zich bij deze veroorzaakt door de luchtdrukverdeling op grote schaal. Haar werking is het best merkbaar bij lichte wind tijdens periodes met hoge maximale temperaturen. Buiten de kuststreek, vermindert de temperatuur gemiddeld met 0,6°C voor elke 100 m hoogteverschil. Het gemiddeld verschil tussen de laagvlakte en de hoogvlakten der Ardennen bedraagt dus 3°C. Men mag echter niet vergeten dat het hier een gemiddelde waarde betreft. Er doen zich gevallen voor waarbij dit verschil tot 6°C kan bereiken zoals bv. in een massa van onstabiele polaire lucht met vrij sterke wind, in andere gevallen kan het verschil nul zijn en zelfs omgekeerd : ’s Winters komt het voor dat de temperatuur hoger is in de Ardennen dan in de Laagvlakte. Dit laatste wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van een temperatuurinversie op geringe hoogte (200 m tot 400 m). De streken boven de inversie zijn warmer dan deze die er onder liggen. De absolute uiterste temperaturen in België waargenomen liggen tussen + 40°C en –30°C. De absolute jaarlijkse maxima bereiken gemiddeld 30 à 32°C in Laag- en Midden-België en in de valleien van Hoog-België. Op de toppen van de Ardennen, bereiken deze maxima slechts 28°C. De absolute jaarlijkse minima schommelen gemiddeld tussen –10°C aan de kust, –11°C tot –14°C in Laag- en Midden-België, –15°C op de plateaus van Hoog-België en –19°C in de Ardense valleien. Per jaar telt men gemiddeld 2 à 3 dagen aan de kust, zelfs tot 12 dagen in de Ardense valleien met minima lager dan –10°C. Men telt ook gemiddeld tot 4 dagen met temperaturen hoger dan 30°C in Laag- en Midden-België, maar tevens ook in de valleien van Hoog-België (maar geenszins op de toppen van de Ardennen). Het bovenvermelde (in verhouding tot andere regio’s op aarde) wettigt de benaming « gematigd klimaat » voor onze gewesten. De luchttemperatuur verandert snel nabij de grond: de minima waargenomen door een thermometer op grasniveau, zijn meestal 3 tot 5°C beneden de minima onder thermometerhut op 1,5 m boven de grond. Het verschil kan 10°C bereiken, zodanig dat, zelfs midden in de zomer het minimum op het gras beneden 0°C kan dalen. Zo kunnen ook de maxima in de onmiddellijke nabijheid van de bodem (op ongeveer 2 cm) licht hoger zijn dan deze in de vrije lucht op 1,5 m.
Beste temperatuur voor het zetten van koffie - het water lost bij deze temperatuur de aroma-bevattende oliën op, maar laat de bittere alkaloïden in de koffie.
70,7
343,85
Hoogste temperatuur die ooit op aarde is gemeten, geregistreerd in Dasht-e Lut, Iran door de NASA in 2005.
70
343
Enkele variëteiten van bacteriën gedijen in heetwaterbronnen, een aanwijzing voor het feit dat bacteriën zeer geharde organismen kunnen zijn.
62,8
336
Melk die gedurende 30 min wordt verhit, wordt daarmee gepasteuriseerd zonder stremmen of uitvlokken, maar het grootste deel van de C-vitamine en D-vitamine worden vernietigd.
56,7
330
Hoogste temperatuur ter wereld in de schaduw, geregistreerd te Greenland Ranch (Death Valley), Verenigde Staten (10 juli 1913).
41,7
314,9
De meeste mensen zullen sterven als hun koorts deze temperatuur bereikt.
37,8
311
Ideale temperatuur voor een babybad.
37
310,2
Normale menselijke lichaamstemperatuur; ideale temperatuur voor een baby-zuigflesje.
32
305
De warmste zee ter wereld is de Perzische Golf, een binnenzee omgeven door woestijnen.
30,6
303,8
Boter smelt.
29,4
302,6
In koude klimaten heeft men in de winter in volkomen bedwelming ineengezakte dronken mensen gevonden met lichaamstemperaturen tussen 26,7 en 29,4°C. Op het eerste gezicht schijnen deze mensen dood; de huid heeft een grijze tint en de spieren zijn stijf als in rigor mortis. Bij het warmer worden komen ze echter 'tot leven'.
25
298
Standaardtemperatuur, zoals gehanteerd in de wetenschap.
Laagste inwendige menselijke lichaamstemperatuur die ooit overleefd werd - door de destijds 29-jarige Anna Bågenholm uit Zweden tijdens een skiongeluk op 20 mei 1999 vlakbij Narvik, Noorwegen. De 13,7 graden Celsius is de laagste lichaamstemperatuur die ooit bij een mens gemeten is.
4,4
277,6
Beste temperatuur voor het bewaren van melk en voor het in de koelkast of ijskast bewaren van voedsel in het algemeen.
IJzig poolwater (heeft een lager vriespunt door het zoutgehalte). Wie in water van deze temperatuur valt, heeft slechts twee minuten de tijd om eruit te komen; daarna raakt hij bewusteloos. Een van de oorzaken van het grote aantal doden bij het zinken van de Titanic in het ijzige water van de noordelijke Atlantische Oceaan.
−30
243
Kenmerkende dagtemperatuur op het oppervlak van Mars, geregistreerd door de Viking 1.
Kenmerkende temperatuur bij zonsopgang op Marsoppervlak, geregistreerd door de Viking 1.
−93,2
181,0
Laagste temperatuur die onder natuurlijke omstandigheden ooit op aarde is geregistreerd, op het Antarctisch Plateau, Antarctica (10 augustus 2010).
−240
33
Laagste temperatuur die onder natuurlijke omstandigheden ooit in het Zonnestelsel is geregistreerd, in de eeuwige schaduw in een krater op de zuidpool van de Maan, gemeten door de Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) op 17 september 2009.
Temperatuurschaal Een temperatuurschaal is een methode om de temperatuur in een getal uit te drukken. Er zijn diverse schalen ontwikkeld, die handig zijn voor verschillende toepassingen. In het SI-stelsel is de kelvin, ook wel absolute temperatuur genoemd, voorgeschreven. In de dagelijkse praktijk gebruikt men in Nederlandstalige landen de schaal van Celsius en drukt men de temperatuur uit in graden Celsius.
Empirische schalen: temperatuurbepaling met de tenen De in gebruik zijnde temperatuurschalen zijn van oorsprong empirisch. Deze schalen zijn gebaseerd op fysische eigenschappen van materialen die op een eenvoudige manier gemeten kunnen worden, zoals de uitzetting van een vloeistof (meestal kwik of alcohol) bij verhoging van de temperatuur. Er worden twee punten gekozen die een vaste waarde krijgen. Zo is 0 graden Celsius vastgelegd op het vriespunt van water, terwijl het kookpunt bij 100 graden Celsius is gelegd. Daartussen wordt lineair geïnterpoleerd en daarbuiten geëxtrapoleerd. Temperatuur is een eigenschap van materie, en de empirische schalen werken slechts in een smal gebied. In het dagelijks leven op aarde is dat ruim voldoende. Om zeer lage, of zeer hoge temperaturen te meten, zijn andere technieken nodig. Zo bevriest kwik bij 234,32 K (−39 °C) en is een kwikthermometer onder deze temperatuur niet bruikbaar. Ook zeer hoge temperaturen kunnen niet met een kwikthermometer worden gemeten.
Wetenschappelijke temperatuurschaal Een meer wetenschappelijke aanpak is de bepaling van de temperatuur te baseren op de principes van de thermodynamica. Het absolute nulpunt is de 0 van deze schaal. Dat is de temperatuur waarbij de deeltjes van de materie slechts een minimale energie hebben die niet lager kan zijn.
Bedenkers van temperatuurschalen In de geschiedenis zijn er diverse personen geweest die onderzoek deden naar temperatuur, en die een temperatuurschaal hebben ontwikkeld op basis van diverse metingen van materiaaleigenschappen.
Voor begrippen uit de meteorologie. Zie KMI (Documentatie - weerwoorden). Klik hier of KNMI (Kennis en datacentrum). Klik hier of Categorie:Meteorologie. Klik hier.
Uitleg over een weerkaart en de symbolen op een weerkaart. Klik hier.
Bestudeer eerst bovenstaande cursus. IN ONDERSTAANDE GEGEVENS STAAN ER VAAK HYPERLINKS. KLIK ER OP EN LEES OOK DIE TEKSTEN. ER WORDEN DAAR VRAGEN OVER GESTELD. Vul de gaten in. Druk dan op de toets "Controleer" om je antwoorden te controleren. Gebruik wanneer aanwezig, de "Hints"-knop om een extra letter te krijgen, wanneer je het lastig vindt om een antwoord te geven. Je kan ook op de "[?]"-knop drukken om een aanwijzing te krijgen. Let wel: je verliest punten, wanneer je hints of aanwijzingen vraagt!
MEN KAN DE OEFENING OOK OPNIEUW MAKEN, DOOR MET DE RECHTERMUISTOETS OP HET SCHERM TE KLIKKEN EN DAN IN HET GEOPENDE VENSTER TE KLIKKEN OP "VERNIEUWEN"