Zee
Een zee is een grote hoeveelheid water, die in verbinding staat met een andere zee of met een
oceaan, die ook als zee kan worden aangeduid, zij het dat een oceaan een zelfstandig geheel vormt met een eigen circulatie (
zeestroom). Een zee daarentegen, heeft een bodem die bij een
continent behoort (
continentaal plat). Als de verbinding tussen zeeën smal is en uit een of meer
zeestraten bestaat, spreekt men van een
binnenzee. Zeeën worden gevoed door
rivieren en door regenwater.
Geologie zeebodemDe
geologie van de zeebodem wordt in hoge mate bepaald door
platentektoniek. Nieuw gesteente komt naar de oppervlakte in de
mid-oceanische ruggen, die wereldwijd met elkaar verbonden zijn en ongeveer een derde van de oceaanbodem beslaan. De bodem van de diepzee is geologisch relatief jong: de oudste afzettingen zijn ongeveer 150 miljoen jaar oud, dus minder dan 5% van de ouderdom van de oudste continentale gesteenten. Men neemt aan dat eventuele afzettingen in de diepzee van voor de
Jura door
subductie in
troggen zijn verdwenen. De hele oceaanbodem schuift langzaam weg van de mid-oceanische rug. Bij de
Atlantische Oceaan resulteert dit in het uit elkaar drijven van de continenten; bij de
Grote Oceaan verdwijnt de oceaanbodem in troggen langs de
ring van vuur, een actieve zone van vulkanen en diepe aardbevingen langsheen bijna de hele kust. De Grote Oceaan wordt dus langzaam kleiner, terwijl de Atlantische Oceaan groter wordt. Een ander gevolg van de drift van de oceaanbodem is het ontstaan van kettingen van vulkanische eilanden boven zogenaamde
hotspots.
Zeestromingen
Het water op aarde is continu in beweging. Door de
getijdenwerking beweegt het water in de oceanen en de randzeeën daarvan zich iedere dag heen en weer. Door verschillen in dichtheid (als gevolg van o.a. temperatuur en
zoutgraad), ontstaan
zeestromingen die voor watertransport over onze planeet zorgen. Door het
Corioliseffect draaien deze stromingen op het
noordelijk halfrond doorgaans tegen de klok in, op het zuidelijk halfrond met de klok mee. De zeestromingen zijn een van de belangrijkste factoren in het klimaat op aarde. De
Golfstroom bijvoorbeeld, voert warmte vanuit het
Caraïbisch gebied naar
Europa, wat er de oorzaak van is dat Europa een milder klimaat heeft dan bijvoorbeeld
Canada of
Siberië. Doordat zee langzamer opwarmt en afkoelt dan land, is de invloed van de zee op het klimaat overal matigend.