Religie en geografie is de studie van de impact van geografie, dwz plaats en ruimte, op
religieus geloof. Een ander aspect van de relatie tussen religie en geografie is religieuze geografie, waarin geografische ideeën worden beïnvloed door religie, zoals het maken van vroege kaarten, en de
bijbelse geografie die zich in de 16e eeuw ontwikkelde om plaatsen uit de
Bijbel te identificeren.
OnderzoekstraditiesTraditioneel kan de relatie tussen geografie en religie duidelijk worden gezien door de invloeden van religie bij het vormgeven van
kosmologische opvattingen over de wereld. Vanaf de zestiende en zeventiende eeuw richtte de studie van geografie en religie zich vooral op het in kaart brengen van de verspreiding van het
christendom (
kerkelijke geografie), maar in de tweede helft van de zeventiende eeuw werd ook rekening gehouden met de invloeden en verspreiding van andere religies. Andere traditionele benaderingen van de studie van de relatie tussen geografie en religie waren de
theologische verkenningen van de werking van de natuur - een zeer milieudeterministische benadering die de rol van geografische omgevingen bij het bepalen van de aard en evolutie van verschillende religieuze tradities identificeerde. Geografen zijn dus minder bezorgd over religie op zich, maar zijn gevoeliger voor hoe religie als cultureel kenmerk, sociale, culturele, politieke en ecologische systemen beïnvloedt. Het punt van aandacht is niet de specifieke kenmerken van religieuze overtuigingen en praktijken, maar hoe deze religieuze overtuigingen en praktijken worden geïnternaliseerd door aanhangers, en hoe deze processen van internalisering
sociale systemen beïnvloeden en worden beïnvloed.
Heilige plaatsenTraditionele culturele geografische benaderingen van de studie van religie zijn vooral gericht op het bepalen van de impact van religie op het landschap. Een meer eigentijdse benadering van de studie van de raakvlakken van geografie en religie benadrukt niet alleen de rol van religie bij het beïnvloeden van
landschapsveranderingen en bij het toekennen van heilige betekenissen aan specifieke plaatsen, maar erkent ook hoe op hun beurt religieuze ideologie en praktijk in specifieke ruimtes worden geleid en getransformeerd door hun locatie. Religieuze ervaringen en het geloof in religieuze betekenissen transformeren fysieke ruimtes in heilige ruimtes. Deze percepties en verbeeldingen beïnvloeden de manier waarop dergelijke ruimtes worden gebruikt en de persoonlijke,
spirituele betekenissen die worden ontwikkeld in het gebruik van dergelijke heilige ruimtes. Deze religieus belangrijke ruimtes gaan verder dan officieel religieuze/spirituele ruimtes (zoals
gebedshuizen) en omvatten niet-officiële religieuze ruimtes zoals huizen, scholen en zelfs lichamen. Deze werken zijn gericht op zowel materiële aspecten van ruimtes (zoals
architectonisch onderscheidend vermogen) als sociaal geconstrueerde ruimtes (zoals
rituelen en afbakening van heilige ruimtes) om religieuze betekenis en betekenis te presenteren. Een belangrijk aandachtspunt in de studie van
heilige plaatsen is de politiek van identiteit, verbondenheid en betekenis die worden toegeschreven aan heilige plaatsen, en de constante onderhandelingen over macht en
legitimiteit. Vooral in
multiculturele omgevingen vormen de strijd om legitimiteit, publieke goedkeuring en onderhandelingen over het gebruik van bepaalde ruimtes de kern van het bepalen hoe gemeenschappen begrijpen, internaliseren en strijden om te strijden voor het recht om hun religieuze tradities in openbare ruimtes te praktiseren.
Gemeenschap en identiteitReligie kan een startpunt zijn om kwesties van
etnische identiteitsvorming en de constructie van etnische identiteit te onderzoeken. Geografen die de onderhandelingen over religieuze identiteit binnen verschillende gemeenschappen bestuderen, houden zich vaak bezig met de openlijke articulatie van religieuze identiteit, bijvoorbeeld hoe aanhangers op verschillende locaties hun onderscheidende (religieuze en culturele) identiteit vaststellen door hun eigen begrip van de religie, en hoe ze extern hun religieuze aanhankelijkheid presenteren (in termen van religieuze praktijk, ritueel en gedrag). Als overkoepelend thema houdt de articulatie van religieuze identiteit zich bezig met materiële aspecten van het symboliseren van religieuze identiteit (zoals architectuur en het vestigen van een fysieke aanwezigheid), met onderhandelingen en strijd om religieuze identiteit te laten gelden in het licht van vervolging en uitsluiting en met persoonlijke praktijken van religieuze rituelen en gedrag die iemands religieuze identiteit herstellen.
Nieuwe geografieën van religieNaarmate het onderzoek naar geografie en religie is gegroeid, onderzoekt een van de nieuwe focusgebieden van geografisch onderzoek de opkomst van religieus
fundamentalisme, en de daaruit voortvloeiende impact die dit heeft op de geografische context waarin het zich ontwikkelt. Bovendien hebben migratieprocessen geleid tot de ontwikkeling van religieus
pluralisme in tal van landen, en de landschapsveranderingen die gepaard gaan met de verplaatsing en vestiging van gemeenschappen die door religie worden gedefinieerd, vormen een belangrijk aandachtspunt in de studie van geografie en religie. Er moet meer worden gedaan om de kruispunten en botsingen te onderzoeken die optreden als gevolg van de verplaatsing van gemeenschappen (bijvoorbeeld de migratie van
moslimgemeenschappen naar westerse landen) en om te benadrukken hoe deze gemeenschappen hun religieuze ervaringen in nieuwe ruimtes bespreken. Recent onderzoek op dit gebied is gepubliceerd door Barry A. Vann, die de verschuivingen van de moslimbevolking in de westerse wereld en de theologische factoren die een rol spelen bij deze demografische trends analyseert.
Een ander nieuw interessegebied in de studie van geografie en religie verkent verschillende locaties van religieuze praktijk buiten het 'officieel heilige' - locaties zoals
religieuze scholen, mediaruimten, bank- en financiële praktijken (bijvoorbeeld islamitisch bankieren) en thuisruimtes zijn gewoon enkele van de verschillende wegen die rekening houden met informele, alledaagse ruimtes die kruisen met religieuze praktijk en betekenis.