Ongeveer 300 miljoen jaren geleden onstaan in het Carboon tijdperk dat duurde 80 miljoen jaren. Heel Europa was toen een groot oerwoud en de planten en bomen groeide goed. Door bodemdalingen ontstonden er moerassen en kwamen de wouden in het water te staan en de bomen vielen om. Deklagen kwamen er over heen en door druk tijd en warmte ontstond de steenkool. Er kwam geen zuurstof bij en daardoor konden deze niet rotten en werden als het ware ingeblikt. In volgorde ontstaat veen (hoogveen en laagveen) (Hoogveen boven de zeespiegel in vennen, laagveen ontstaat onder de zeespiegel in grondwater), turf, bruinkool, steenkool, grafiet. De geschatte kolenvoorraad op aarde is ongeveer 1052.000.000.000 (1052) miljard ton.
VEEN Veen is een natte, zuurstofarme en sponsachtige grondsoort, die is opgebouwd uit dood plantaardig materiaal. In gedroogde vorm staat het bekend als turf.
Extra uitleg over het de grondsoort veen!Klik hier.
Hoogveen
Hoogveen heeft als belangrijkste kenmerk dat het ontstaan is onder invloed van regenwater. Hoogveen is afgezet in het Holoceen. Het werd voor een zeer groot deel in de 19e eeuw afgegraven voor brandstofvoorziening.
In België bevindt zich op de Hoge Venen (Hautes Fagnes) nog een grote hoeveelheid hoogveen.
Een belangrijke hoogveenvormer is veenmos dat grote hoeveelheden water in zich op kan nemen en in opgezwollen toestand voor meer dan 90 procent uit water kan bestaan. Bovendien kan het goed in zure omstandigheden groeien die ontstaan doordat regenwater uit zichzelf al lichtelijk zuur en niet gebufferd is. Veen dat voornamelijk door veenmos gevormd is wordt ook veenmosveen genoemd.
Extra uitleg over de Hoge Venen in België!Klik hier.
Laagveen
Daarentegen heeft laagveen als belangrijkste kenmerk dat het veen onder invloed van het grondwater ontstaan is. Laagveenafzetting wordt ook wel Hollandveen genoemd. Laagveen is afgezet in het Holoceen.
Turf Turf is uitgebaggerd en gedroogd veen dat vroeger als brandstof werd gebruikt.
In de Middeleeuwen ontdekte men dat turf als brandstof gebruikt kan worden. In moeras- en veengronden vormen de afstervende planten een soort grondstof die men uitspitte (turfsteken) en te drogen legde op een legakker. De stof gebruikte men als brandstof. In West-Nederland werd turf op grote schaal uit veenplassen gebaggerd. Op deze manier zijn veel grote plassen ontstaan (vb. de Reeuwijkse Plassen), die vaak later ingepolderd werden om het verlies aan land binnen de perken te houden. Vele plassen uit die tijd zijn nog aanwezig en werden natuurreservaten. In Noordoost-Nederland en het aangrenzende Duitse gebied lag een uitgestrekt moerasgebied, het Bourtanger Moor. Door het vanuit de stad Groningen stichten van veenkoloniën vanaf 1600, werd het gebied stap voor stap ontgonnen voor de akkerbouw. De gewonnen turf werd verkocht als brandstof.
Bruinkool Bruinkool heeft een hoog zwavelgehalte. Verbranding van bruinkool in verouderde elektriciteitscentrales (met name in Oost-Europa) draagt daarom bij aan zure regen. In moderne bruinkoolcentrales wordt de zwaveluitstoot grotendeels afgefilterd.
In Europa wordt bruinkool vooral gewonnen in Duitsland. In Nederland komt in Limburg bruinkool voor uit het Mioceen tijdperk. Bruinkool is te vinden op dieptes van 100 tot 500 m onder het aardoppervlak en wordt daarom meestal in dagbouw gewonnen. Dit is eenvoudiger dan de winning van het dieper gelegen steenkool met schachtbouw. Om de dagbouwgroeves droog te houden wordt grondwater weggepompt. Dit zorgt voor verdroging van omliggende landbouw- en natuurgebieden. Een ander nadeel van de bruinkoolwinning d.m.v dagbouw is de permanente beschadiging van het landschap.
Steenkool Steenkool is een fossiele brandstof die in grote afzettingen wereldwijd verbreid te vinden is en het is een belangrijke energiebron voor industriële processen en elektriciteitscentrales. Ook wordt het na ontgassing als cokes gebruikt in hoogovens als koolstof- en energiebron bij de productie van ijzer.
Voor energieopwekking is het de laatste decennia steeds minder in trek omdat bij de verbranding ervan veel meer kooldioxide, een broeikasgas, ontstaat dan bij de verbranding van aardolie of aardgas, en omdat het vaak vrij sterk verontreinigd is met o.a. zwavel waardoor bij de verbranding ook het schadelijke zwaveldioxide als bijproduct ontstaat. Het blijft echter een van de goedkoopste fossiele brandstoffen. In steenkoolafzettingen zijn vaak de afdrukken van de fossiele planten waar de kool uit is ontstaan nog heel goed te herkennen.
Lees aandachtig de bovenstaande teksten! De foto's en kaarten in de opgave hebben betrekking op de onderstreepte woorden. Al de getoonde gebouwen staan op bovenstaande kaart! De vraag verschijnt als je de muispijl op de foto plaatst. Combineer een element links met een element rechts. Je kan selecteren uit het uitrolmenu. ALLES VERWERKT? KLIK DAN PAS OP DE TOETS CONTROLEER.
MEN KAN DE OEFENING OOK OPNIEUW MAKEN, DOOR MET DE RECHTERMUISTOETS OP HET SCHERM TE KLIKKEN EN DAN, ALS HET WOORD BESTAAT, IN HET GEOPENDE VENSTER TE KLIKKEN OP "VERNIEUWEN"
* In welk geologisch tijdvak ontstond de steenkool?
* Gedurende hoeveel jaar duurde het Carboon?
* Tijdens het Carboon was heel Europa bedekt met
* Tijdens het Carboon kwamen grote delen van Europa onder water te staan en ontstonden er grote
* Wat gebeurde er met de oewouden in die Carboonse moerassen?
* Door druk van bovenliggende gesteenten en gebrek aan
* Hoogveen ontstaat
* Laagveen ontstaat
* Veen bestaat voornamelijk uit
* Veen bestaat voornamelijk uit
* Turf werd in de Middeleeuwen afgegraven voor
* In België is er nog een streek met veel veen.
* Men noemt de Hoge Venen in België ook wel eens de
* Bruinkool heeft een zeer hoog
* Men delft nog veel bruinkool in
* Bruinkool ligt meestal niet diep. Dus is
* Bruinkoolgroeven moet men droog houden. Dit geeft
* Dagbouw beslaat meestal grote oppervlakten. Dus veel
* Vette ontgaste steenkool noemt men
* Bij verbranding van steenkool komt er veel
* Een ander schadelijk product bij verbranding van steenkool is
