Groeven, mijnen, delfstoffen

Delfstoffen in België

ZANDWINNING IN VLAANDEREN

Vele gesteenten worden gebruikt als bouwmaterialen, grondstoffen en energiebronnen.

Gegevens over zandwinning. Klik hier.



De bodem bestaat uit leem, de ondergrond uit zand. De kalkrijke leemlaag is door windafzetting ontstaan. Het zand dat ook horizontaal ligt wordt langs schuine hellingen afgegraven vanaf onderaan. De meeste zandgroeven liggen in Vlaanderen, Vlaams- en Waals-Brabant en de Kempen De meeste zandsoorten worden gebruikt in de bouwnijverheid. De zanden uit de Kempen dienen vooral voor de glasfabricage (kristalzanden en witte zanden). De zanden worden gewassen, gespoeld, gezeefd en fijner gemalen. Na het beëindigen van de uitbating worden de zandgroeven vaak gebruikt als stortplaats voor huisvuil.


GRINDWINNING IN DE MAAS



Grind bestaat vooral uit grove zandkorrels (2 mm tot 2 cm) en bevat veel keien (2 cm tot 6 cm). Ze bepalen de sterkte van beton. Riviergrind komt vooral uit het Limburge Maasland en wordt hoofdzakelijk als nat grind uit de valleibodem van de Maas gebaggerd. Langs de Limburge Maas liggen dan ook veel grindgaten die het landschap verminken. In 2006 moest de ontginning worden stopgezet (Grinddecreet). Er is nu een nieuwe vergunning Project Elerweerd, werd verleend op 20 maart 2019. De grindsector is op verschillende plaatsen langs de Maas gestart met proefboringen naar grindlagen, onder meer in Maaseik en Dilsen-Stokkem. Zeven baggeraars, verenigd in het consortium Steengoed, hebben hun zinnen gezet op projectmatige ontgrinding in de Maasvallei.

De jachthaven De Spaanjerd (300 ha water) te Kinrooi is een oud grindgat. Sommige gaten werden opgevuld met gevaarlijk afval, andere doen dienst als drinkwaterreserves.


Federatie grind-zand BELBAG. Klik hier.

Bestudeer eerst bovenstaande cursus.
Vul de gaten in. Druk dan op de toets "Controleer" om je antwoorden te controleren. Gebruik wanneer aanwezig, de "Hints"-knop om een extra letter te krijgen, wanneer je het lastig vindt om een antwoord te geven. Je kan ook op de "[?]"-knop drukken om een aanwijzing te krijgen. Let wel: je verliest punten, wanneer je hints of aanwijzingen vraagt!

MEN KAN DE OEFENING OOK OPNIEUW MAKEN, DOOR MET DE RECHTERMUISTOETS OP HET SCHERM TE KLIKKEN EN DAN IN HET GEOPENDE VENSTER, ALS HET WOORD BESTAAT,TE KLIKKEN OP "VERNIEUWEN"
Onderstaande tekst vervolledigen!

GESTEENTEN
Veel gesteenten worden gebruikt als bouwmateriaal, grondstof en energiebron. Cement wordt gemaakt door verbanding van krijt of . Te Bierbeek nabij Leuven ligt een zandgroeve. De bodem bestaat uit een dikke laag leem en de ondergrond uit . De lagen liggen opeen. De kalkrijke leem is een . Het zand wordt o.a. gewassen. Het meeste zand wordt gebruikt in de bouwnijverheid, bv. voor mortel en beton. Rond Mol vindt men de voor aanmaak van glas. Verlaten zandgroeven worden vaak gebruikt als stortplaats .

ZAND
Zand is korrelig van gesteenten. We gebruiken het voor zeer veel doeleinden, bijvoorbeeld in beton- en metselmortels, in asfalt, als voor bouwterreinen of wegfunderingen en in bouwstenen. Het Belgisch zand bestaat meestal uit een mengsel van silt, klei en grind. Zand kan ook bevatten en organische resten, bijvoorbeeld van bladeren, riet en hout.
Zandkwaliteit
Zand vormt de grondstof voor een groot aantal producten. De kwaliteit van die producten hangt af van de mineralogische samenstelling, grootte en vorm van de zandkorrels. Andere kwaliteitbepalende factoren zijn de aard en hoeveelheid van de bijmengsels. Die zijn op hun beurt weer bepaald door de wijze waarop het zand ooit is afgezet en alles wat het daarna heeft meegemaakt. zetten meestal scherp, hoekig zand af, terwijl we op veelal zacht, afgerond zand aantreffen. Naar hun toepassingsgebied onderscheiden we vier zandtypen: zie ook Klik hier en Klik hier.
Beton- en metselzand
Beton- en metselzand is de gangbare aanduiding voor zanden die geschikt zijn voor toepassing in beton- en . Industriezanden hebben echter meer toepassingsmogelijkheden, zoals vloerenzand, asfaltzand, draineerzand, filterzand, straatzand en stukadoorzand. Natuurlijke zanden met een gemiddelde korrelgrootte van af ongeveer driehonderd micrometer vormen de basis voor beton- en metselzand. Zand voor beton mag maar heel weinig zeer fijn materiaal bevatten. Ook mag er in dergelijk zand niet meer dan 25 procent aan carbonaten, zoals schelpen voorkomen.
Kalkzandsteenzand
Kalkzandsteenzand is bestemd voor de productie van als bouwsteen. Het komt van diverse locaties in België en het jaarlijks gebruik bedraagt ongeveer drie miljoen m3. Kalkzandsteenzand moet in de eerste plaats voor minstens 75 procent uit kwarts bestaan. Daarnaast moet het zijn en een gemiddelde korrelgrootte hebben van 150 tot 420 micrometer. Tot slot moet het relatief schoon zijn: maximaal twee procent van het zand mag uit fijnverdeelde klei-, leem- of humus-deeltjes bestaan.
Ophoogzand
Ophoogzand (of ) moet goed doorlaatbaar zijn, een dichte pakking hebben en voldoende draagvermogen bieden. Ophoogzand wordt gebruikt voor ophogingen, aanvullingen en funderingen in de , de aanleg van bouwterreinen enz. Ophoogzand kent geen algemene kwaliteitseisen. In principe is vrijwel elk natuurlijk zand daarvoor bruikbaar. In de praktijk worden alleen fijne zanden gebruikt die niet geschikt zijn voor hoogwaardiger toepassing. In verband met de gewenste verdichting kunnen er maxima gesteld zijn aan de gehalten lutum en silt. Voor het maken van taluds is een enigszins hoekige korrelvorm vereist.
Zilverzand
Zilverzand is uiterst zuiver en . De hoogwaardige gebruikt het, evenals producenten van televisieschermen en de fijnkeramische en chemische industrie. Zo vinden we zilverzand onder andere terug in wasmiddelen, en schuurmiddel.

GRIND - HOE ONTGINNEN
3 mogelijke methodes:
1° Nat-nat:
het grind bevindt zich grotendeels onder de en de groeve sluit aan op groot vaarwater. Het grind wordt gewonnen door een drijvende met verwerkingsinstallatie die sorteert, wast, breekt en onthout. Binnenschepen laden rechtstreeks de gesorteerde producten aan de baggermolen en varen naar de klant (Kinrooi-Maaseik).



2° Nat-droog: het grind bevindt zich grotendeels onder de grondwatertafel, maar de groeve heeft geen . Het grind wordt gewonnen door hydraulische grijpers, kabelkranen, , afhankelijk van de dikte van het grindpakket. Met dumpers of drijvende wordt het grind naar de installatie gevoerd. Het grind wordt verwerkt: sorteren, wassen, breken enz. op een grote landinstallatie met uitgebreide stockeermogelijkheden. (Dilsen-Maasmechelen-Lanaken : Maasvallei). Het product wordt per afgevoerd.



3° Droog-droog: het grind bevindt zich . Het grind wordt ontgonnen met hydraulische graafmachines of met laadschoppen. Met vrachtwagens of dumpers wordt het grind naar de installaties gevoerd. De verwerking (wassen, breken, sorteren) van het grind gebeurt in een grote landinstallatie met uitgebreide stockeermogelijkheden. De afvoer van grind gebeurt per vrachtwagen.