Demografie (van Oudgrieks δῆμος ( dêmos ) 'mensen, samenleving', en -γραφία ( -graphía ) 'schrijven, tekenen, beschrijving') is de
statistische studie van
populaties, vooral
mensen.
Zie ook. Bevolkingspiramides van de wereld van 1950 tot 2100.
Klik hier.
Demografische analyse kan betrekking hebben op hele samenlevingen of groepen die worden gedefinieerd door criteria zoals
opleiding,
nationaliteit,
religie en
etniciteit. Onderwijsinstellingen behandelen demografie gewoonlijk als een sociologisch gebied, hoewel er een aantal onafhankelijke demografieafdelingen zijn.
Demografische gegevens van patiënten vormen de kern van de gegevens voor elke medische instelling, zoals contactgegevens voor patiënten en noodgevallen en medische gegevens van patiënten. Ze maken de identificatie van een patiënt en zijn indeling in categorieën mogelijk met het oog op statistische analyse. Demografische gegevens van patiënten omvatten:
geboortedatum,
geslacht,
overlijdensdatum,
postcode, etniciteit,
bloedgroep,
allergieën, belangrijke diagnoses en belangrijke medische geschiedenis.
Soorten demografie:- formele demografie: het analyseren en structureren van de bevolkingsgegevens en op basis ervan een prognose opstellen.
- historische demografie: het bestuderen de bevolkingsgegevens en migratiesaldo's uit het verleden.
- paleodemografie: demografie van mensen en mensachtigen in de prehistorie.
- sociale demografie: het onderzoeken van de oorzaken en verklaringen van een proces en de gevolgen voor de maatschappij. Formele demografie beperkt haar onderzoeksobject tot het meten van bevolkingsprocessen, terwijl het bredere veld van sociale demografie of bevolkingsonderzoek ook de relaties analyseert tussen economische, sociale, culturele en biologische processen die een bevolking beïnvloeden.
GeschiedenisDemografische gedachten gingen terug tot de
oudheid en waren aanwezig in vele beschavingen en culturen, zoals het
oude Griekenland, het
oude Rome,
China en
India. In het oude Griekenland is dit te vinden in de geschriften van
Herodotus,
Thucydides,
Hippocrates,
Epicurus,
Protagoras,
Plato en
Aristoteles. In Rome hebben schrijvers en filosofen als
Cicero,
Seneca,
Plinius de Oudere,
Marcus Aurelius,
Epictetus,
Cato en
Columella ook belangrijke ideeën op dit gebied naar voren gebracht.
In de
Middeleeuwen besteedden christelijke denkers veel tijd aan het weerleggen van de klassieke ideeën over demografie. Belangrijke bijdragers aan het veld waren
Willem van Conches,
Bartholomeus van Lucca,
Willem van Auvergne,
Willem van Pagula, en moslimsociologen zoals
Ibn Khaldun.
Een van de vroegste demografische studies in de moderne tijd was Natural and Political Observations Made upon the Bills of Mortality (1662) door
John Graunt, die een primitieve vorm van levenstafel bevat. Een van de bevindingen van de studie was dat een derde van de kinderen in Londen stierf voor hun zestiende verjaardag. Wiskundigen, zoals
Edmond Halley, ontwikkelden de levenstafel als basis voor de levensverzekeringswiskunde.
Richard Price werd gecrediteerd met het eerste leerboek over levensvoorwaarde, gepubliceerd in 1771, later gevolgd door
Augustus de Morgan, On the Application of Probabilities to Life Contingencies (1838).
In 1755 publiceerde
Benjamin Franklin zijn essay Observations Concerning the Increase of Mankind, Peopling of Countries, etc., waarin hij exponentiële groei in Britse koloniën projecteerde. Zijn werk beïnvloedde
Thomas Robert Malthus, die aan het einde van de 18e eeuw schreef dat, indien niet gecontroleerd, de bevolkingsgroei de neiging zou hebben om de groei van de voedselproductie te overtreffen, wat zou leiden tot steeds toenemende hongersnood en armoede (zie
Malthusiaanse catastrofe). Malthus wordt gezien als de intellectuele vader van ideeën over overbevolking en de grenzen aan groei.
In 1855 definieerde een Belgische geleerde Achille Guillard demografie als de natuurlijke en sociale geschiedenis van de menselijke soort of de wiskundige kennis van populaties, van hun algemene veranderingen en van hun fysieke, burgerlijke, intellectuele en morele toestand.
De periode 1860-1910 kan worden gekarakteriseerd als een overgangsperiode waarin in demografie uit de statistiek als apart interessegebied naar voren kwam. Deze periode omvatte een arsenaal van internationale 'grote demografen' zoals
Adolphe Quételet (1796-1874),
William Farr (1807-1883),
Louis-Adolphe Bertillon (1821-1883) en zijn zoon
Jacques (1851-1922), Joseph Körösi (1844-1906), Anders Nicolas Kaier (1838-1919),
Richard Böckh (1824-1907),
Émile Durkheim (1858-1917),
Wilhelm Lexis (1837-1914) en
Luigi Bodio (1840-1920) droeg bij aan de ontwikkeling van de demografie en aan de toolkit van methoden en technieken van demografische analyse.
Methoden- Directe methoden
Directe gegevens zijn afkomstig van vitale statistische registers die alle geboorten en sterfgevallen volgen, evenals bepaalde veranderingen in de wettelijke status zoals huwelijk, echtscheiding en migratie (registratie van de woonplaats). In ontwikkelde landen met goede registratiesystemen (zoals de Verenigde Staten en een groot deel van Europa) zijn registerstatistieken de beste methode om het aantal geboorten en sterfgevallen te schatten.
Een volkstelling is de andere gebruikelijke directe methode voor het verzamelen van demografische gegevens, (bv van België). Een volkstelling wordt meestal uitgevoerd door een nationale overheid en probeert elke persoon in een land op te sommen. In tegenstelling tot vitale statistische gegevens, die meestal continu worden verzameld en op jaarbasis worden samengevat, vinden tellingen meestal slechts om de 10 jaar of zo plaats en zijn ze dus meestal niet de beste bron van gegevens over geboorten en sterfgevallen. Analyses worden uitgevoerd na een telling om in te schatten hoeveel over- of ondertelling heeft plaatsgevonden. Deze vergelijken de geslachtsverhoudingen uit de volkstellingsgegevens met die geschat op basis van natuurwaarden en sterftegegevens.
Tellingen doen meer dan alleen mensen tellen. Ze verzamelen meestal informatie over gezinnen of huishoudens naast individuele kenmerken zoals leeftijd, geslacht, burgerlijke staat, geletterdheid / opleiding, werkstatus en beroep en geografische locatie. Ze kunnen ook gegevens verzamelen over migratie (of geboorteplaats of van eerdere verblijfplaats), taal, religie, nationaliteit (of etniciteit of ras) en burgerschap. In landen waar het vitale registratiesysteem onvolledig kan zijn, worden de tellingen ook gebruikt als directe bron van informatie over vruchtbaarheid en sterfte; de tellingen van de Volksrepubliek China verzamelen bijvoorbeeld informatie over geboorten en sterfgevallen die plaatsvonden in de 18 maanden onmiddellijk voorafgaand aan de volkstelling. - Indirecte methoden
Indirecte methoden voor het verzamelen van gegevens zijn vereist in landen en perioden waar geen volledige gegevens beschikbaar zijn, zoals het geval is in een groot deel van de ontwikkelingslanden en het grootste deel van de historische demografie. Een van deze technieken in de hedendaagse demografie is de zustermethode, waarbij enquêteonderzoekers vrouwen vragen hoeveel van hun zussen zijn overleden of kinderen hebben gekregen en op welke leeftijd. Met deze enquêtes kunnen onderzoekers vervolgens indirect geboorte- of sterftecijfers schatten voor de hele bevolking. Andere indirecte methoden in de hedendaagse demografie zijn het vragen van mensen over broers en zussen, ouders en kinderen. Andere indirecte methoden zijn noodzakelijk in de historische demografie.
Er zijn verschillende demografische methoden voor het modelleren van populatieprocessen. Ze omvatten modellen van mortaliteit (inclusief de levenstabel, Gompertz-modellen, Gompertz function, gevarenmodellen, Cox proportionele gevarenmodellen, vruchtbaarheid, huwelijk, handicap, bevolkingsprojecties.
Gemeenschappelijke tarieven en ratio's- Het ruwe geboortecijfer, het jaarlijkse aantal levendgeborenen per 1.000 mensen.
- Het algemene vruchtbaarheidscijfer, het jaarlijkse aantal levendgeborenen per 1.000 vrouwen in de vruchtbare leeftijd (vaak van 15 tot 49 jaar oud, maar soms van 15 tot 44).
- De leeftijdsspecifieke vruchtbaarheidscijfers, het jaarlijkse aantal levendgeborenen per 1.000 vrouwen in bepaalde leeftijdsgroepen (meestal leeftijd 15-19, 20-24 enz.).
- Het ruwe sterftecijfer, het jaarlijkse aantal sterfgevallen per 1.000 mensen.
- Het kindersterftecijfer, het jaarlijkse aantal sterfgevallen van kinderen jonger dan 1 jaar per 1.000 levendgeborenen.
- De verwachting van het leven (of levensverwachting), het aantal jaren dat een individu op een bepaalde leeftijd zou kunnen verwachten te leven op de huidige sterfteniveaus. Berekening levensverwachting. Klik hier
- Het totale vruchtbaarheidscijfer, het aantal levendgeborenen per vrouw die haar reproductieve leven voltooit, als haar vruchtbare leeftijd de huidige leeftijdsspecifieke vruchtbaarheidscijfers weerspiegelt.
- Het vervangingsniveau vruchtbaarheid, het gemiddelde aantal kinderen dat vrouwen moeten krijgen om de bevolking te vervangen voor de volgende generatie. Het vervangingsniveau vruchtbaarheid in de VS is bijvoorbeeld 2,11.
- Het bruto reproductiecijfer, het aantal dochters dat zou worden geboren uit een vrouw die haar reproductieve leven voltooit bij de huidige leeftijdsspecifieke vruchtbaarheidscijfers.
- De netto reproductieratio is het verwachte aantal dochters, per pasgeboren aanstaande moeder, die al dan niet overleven tot en door de leeftijd van de vruchtbare leeftijd.
- Een stabiele bevolking, een die al zo'n lange tijd constante ruwe geboorte- en sterftecijfers heeft dat het percentage mensen in elke leeftijdsklasse constant blijft, of gelijkwaardig, de bevolkingspiramide heeft een onveranderlijke structuur.
- Een stationaire populatie, een die zowel stabiel als onveranderlijk in omvang is (het verschil tussen ruw geboortecijfer en ruw sterftecijfer is nul).
- Een stabiele populatie blijft niet noodzakelijkerwijs vast in omvang. Het kan uitzetten of krimpen.
Merk op dat het ruwe sterftecijfer zoals hierboven gedefinieerd en toegepast op een hele populatie een misleidende indruk kan geven. Het aantal sterfgevallen per 1.000 mensen kan bijvoorbeeld hoger zijn voor ontwikkelde landen dan in minder ontwikkelde landen, ondanks dat de gezondheidsnormen in ontwikkelde landen beter zijn. Dit komt omdat ontwikkelde landen verhoudingsgewijs meer ouderen hebben, die meer kans hebben om in een bepaald jaar te sterven, zodat het totale sterftecijfer hoger kan zijn, zelfs als het sterftecijfer op een bepaalde leeftijd lager is. Een completer beeld van de mortaliteit wordt gegeven door een levenstabel, die de sterfte op elke leeftijd afzonderlijk samenvat. Een levenstabel is nodig om een goede inschatting van de levensverwachting te geven.
Basisvergelijking met betrekking tot de ontwikkeling van een populatieStel dat een land (of andere entiteit) Bevolking
t personen op tijdstip t bevat. Wat is de omvang van de bevolking op tijdstip t + 1 ?
Populatie
t+1 = Populatie
t + Natuurlijke aangroei
t + Netto Migratie
tNatuurlijke toename van tijd t tot t + 1:
Natuurlijke aangroei
t = Geboorte
t - Sterfte
tMigratiesaldo van tijd t tot t + 1:
Netto Migratie
t = Immigratie
t - Emigratie
tDeze basisvergelijkingen kunnen ook worden toegepast op subpopulaties. De bevolkingsomvang van
etnische groepen of nationaliteiten binnen een bepaalde samenleving of land is bijvoorbeeld onderhevig aan dezelfde bronnen van verandering. Bij etnische groepen kan het echter zijn dat "nettomigratie" moet worden onderverdeeld in fysieke migratie en etnische heridentificatie (
assimilatie). Personen die hun etnische zelflabels veranderen of wiens etnische classificatie in overheidsstatistieken in de loop van de tijd verandert, kunnen worden beschouwd als migrerend of verhuizend van de ene bevolkingssubcategorie naar de andere.
Meer in het algemeen geldt de demografische basisvergelijking per definitie, maar in de praktijk zijn de registratie en telling van gebeurtenissen (geboorten, sterfgevallen, immigratie, emigratie) en de opsomming van de totale bevolkingsomvang onderhevig aan fouten. Er moet dus rekening worden gehouden met fouten in de onderliggende statistieken wanneer rekening wordt gehouden met de omvang of verandering van de bevolking.
De figuur in deze sectie toont de laatste (2004) VN-projecties van de wereldbevolking tot het jaar 2150 (rood = hoog, oranje = gemiddeld, groen = laag). De "medium" projectie van de VN laat zien dat de wereldbevolking een geschat evenwicht bereikt op 9 miljard in 2075. Demografen van het
International Institute for Applied Systems Analysis in Oostenrijk verwachten dat de wereldbevolking in 2070 zal pieken op 9 miljard. Gedurende de 21e eeuw zal de gemiddelde leeftijd van de bevolking waarschijnlijk blijven stijgen.
Wetenschap van de bevolkingPopulaties kunnen veranderen door drie processen:
vruchtbaarheid,
sterfte en migratie. Vruchtbaarheid omvat het aantal kinderen dat vrouwen hebben en moet worden vergeleken met vruchtbaarheid (het vruchtbare potentieel van een vrouw).
Mortaliteit is de studie van de oorzaken, gevolgen en meting van processen die de dood van leden van de bevolking beïnvloeden. Demografen bestuderen meestal de mortaliteit met behulp van de
Life Table, een statistisch apparaat dat informatie geeft over de sterfteomstandigheden (met name de
levensverwachting) in de bevolking.
Migratie verwijst naar de verplaatsing van personen van een plaats van herkomst naar een plaats van bestemming over een vooraf gedefinieerde, politieke grens. Migratieonderzoekers noemen bewegingen geen 'migraties' tenzij ze enigszins permanent zijn. Demografen beschouwen toeristen en reizigers dus niet als migrerend. Hoewel demografen die migratie bestuderen dit meestal doen door middel van censusgegevens over woonplaats, zijn indirecte gegevensbronnen, waaronder belastingformulieren en enquêtes naar de beroepsbevolking, ook belangrijk.
Demografie wordt tegenwoordig op grote schaal onderwezen aan vele universiteiten over de hele wereld en trekt studenten aan met een initiële opleiding in sociale wetenschappen, statistiek of gezondheidsstudies. Op het kruispunt van verschillende disciplines zoals
sociologie,
economie,
epidemiologie,
geografie,
antropologie en
geschiedenis, biedt demografie hulpmiddelen om een groot aantal bevolkingskwesties te benaderen door een meer technische kwantitatieve benadering te combineren die de kern van de discipline vertegenwoordigt met vele andere methoden die zijn ontleend aan sociale of andere wetenschappen. Demografisch onderzoek wordt uitgevoerd aan universiteiten, in onderzoeksinstituten, maar ook in statistische afdelingen en in verschillende internationale agentschappen. Bevolkingsinstellingen maken deel uit van het Cicred-netwerk (
International Committee for Coordination of Demographic Research), terwijl de meeste individuele wetenschappers die zich bezighouden met demografisch onderzoek lid zijn van de International Union for the Scientific Study of Population, of een nationale vereniging zoals de Population Association of America in de Verenigde Staten, of gelieerde ondernemingen van de Federation of Canadian Demographers in Canada.
Zie ook. indexmundi.
Klik hier.