ONDERGROND EN BODEM

De aardkorst is opgebouwd uit gesteenten.

Zandsteen
Zandsteen is een sedimentair- of afzettingsgesteente dat voornamelijk bestaat uit zandkorrels. Bij sedimentatie van zandkorrels worden ook silt, kalk, grind, glimmers, veldspaat en andere gesteentefragmenten afgezet. Door verwering wordt een van oorsprong geelbruine zandsteen grijs. Het voorkomen van bepaalde oxides en andere mineralen kleurt varianten bruinrood.


Extra uitleg over zandsteen! Klik hier.

Kalksteen
Kalksteen is een afzettingsgesteente dat voor een groot deel bestaat uit calciumcarbonaat. Kalkgesteente bevat vaak fossielen, zoals schelpen, ammonieten en veel micro-fossielen. Blauwe hardsteen is een dergelijke vorm van fossiele kalksteen, bestaande uit de restanten van zeelelies.

In kalksteen treden vaak karstverschijnselen op zoals grotten met druipstenen, dolines, poljes en diepe karstdalen.
In Zuid-Limburg dagzoomt de kalksteen op veel plekken. Ten onrechte wordt de kalksteen hier ook mergel genoemd. In België komt in de Ardennen op veel plekken kalksteen voor. De White Cliffs van Dover bestaan ook uit kalksteen.


Extra uitleg over kalksteen! Klik hier.

Marmer
Marmer is gemetamorfeerd kalksteen, bestaande uit zeer puur calciumcarbonaat. Vanwege zijn zachtheid, relatieve isotropie en homogeniteit is marmer zeer gewild als bouwmateriaal en in de beeldhouwkunst. De temperaturen en drukken die nodig zijn om kalksteen om te vormen in marmer zijn dermate hoog dat eventueel in de kalksteen aanwezige fossielen vernietigd worden.

Soorten marmer (genoemd naar plaats waar het gewonnen wordt):

Carrara (Italië); erg geschikt voor beeldhouwkunst.
Pentelicon (Griekenland).
Proconnesus (Turkije).


Extra uitleg over marmer! Klik hier.

Leisteen
Leisteen is in ons land vooral bekend van de huizen en daken die we vinden in de Ardennen. Toch zijn er verschillende soorten leisteen, afhankelijk van de kleisoort waaruit de steen ontstaan is. Leisteen is opvallend gelaagd. Van nature kan de steen ruw tot vrijwel glad zijn. Hij wordt meestal zonder verdere bewerking van het oppervlak gebruikt. De uitstekende splijtbaarheid is een uniek kenmerk van deze natuursteen. Vorstbestendigheid en hardheid zijn afhankelijk van de oorspronkelijke kleisoort. Leisteen is water- en lichtbestendig. Men raakt er nooit op uitgekeken. Leisteen wordt gebruikt voor binnen- en buitenvloeren, tuintafels, muurbekleding, of als schalie (dakpannen).


Extra uitleg over leisteen! Klik hier.

Extra uitleg over krijtgesteente! Klik hier.

Graniet
Graniet is een gespikkelde, soms gevlamde, steen en bestaat in een enorme veelheid van kleurschakeringen waardoor de steen zeer geliefd is. Naarmate graniet meer gepolijst wordt is de kleur prominenter. De steen is bekend voor zijn uitstekende technische eigenschappen. Hij is hard en weinig poreus. Graniet is vorstbestendig en bestand tegen water, waardoor hij ook voor buitenafwerking veel wordt aangewend. Graniet vergt nauwelijks of geen onderhoud, is bestand tegen intensief gebruik en blijft altijd mooi. De steensoort wordt vooral aangewend voor gevelbekleding, keuken- tafel- en badkamerbladen, tuintafels, trappen, brievenbussen, schouwen, binnenvloeren, terrassen.


Extra uitleg over graniet! Klik hier.

Arduin of Blauwe Hardsteen
Arduin, of Blauwe hardsteen, is wellicht de bekendste en meest gebruikte kalksteensoort in ons land. De steen is hard, maar toch zacht om te bewerken. Hij is slijtvast en weinig poreus. De duurzaamheid van arduin is algemeen gekend. Arduin heeft een eenvoudige, eerlijke en natuurlijke charme. Blauwe hardsteen of arduin heeft een blauwgrijze tot bijna zwarte kleur en bevat vaak nog fossielen. In blauwe hardsteen/arduin worden klassen A, B, C en D verhandeld. Blauwe hardsteen/arduin wordt gebruikt voor dorpels, deuromlijstingen, schouwen, brievenbussen, keuken- tafel- en badkamerbladen, trappen, terrasbevloering, tuintafels, binnenvloeren, buitenversiering.


Extra uitleg over arduin! Klik hier.

Extra uitleg over steenkool! Klik hier.

Extra uitleg over bruinkool! Klik hier.

Extra uitleg over druipsteen! Klik hier.

Bestudeer eerst bovenstaande cursus.
IN ONDERSTAANDE GEGEVENS STAAN ER VAAK HYPERLINKS. KLIK ER OP EN LEES OOK DIE TEKSTEN.
ER WORDEN DAAR VRAGEN OVER GESTELD.

Antwoorden te halen uit bovenstaande gegevens. Selecteer het antwoord dat je het meest juist lijkt en/of vul in.

MEN KAN DE OEFENING OOK OPNIEUW MAKEN, DOOR MET DE RECHTERMUISTOETS OP HET SCHERM TE KLIKKEN EN DAN IN HET GEOPENDE VENSTER, INDIEN HET WOORD ER STAAT, TE KLIKKEN OP "VERNIEUWEN"

GESTEENTEN

VASTE GESTEENTEN KAN JE SLECHTS MET EEN HAMER STUK KRIJGEN

Bij het klieven van een hard gesteente ontstaat er een breukvlak. Als je met een vast gesteente een kras kunt maken op glas, is het hard. Kun je staal bekrassen, dan heb je te maken met een zeer hard gesteente.

ZANDSTEEN kan soms met de hand worden verbrokkeld. Dan zie je dat hij uit samengekitte zandkorrels bestaat. Het breukvlak is dan erg ruw. In andere gevallen is zandsteen zeer hard en het breukvlak minder ruw. Grijs, bruin, rood zijn veel voorkomende kleuren voor zandsteen.

KALKSTEEN kan wit tot grijsblauw zijn. Arduin of blauwe hardsteen is een veel voorkomende kalksteensoort in België. Dat gesteente vertoont veel witgrijze vlekken en stippen. Men vindt er vaak mooie resten van schelpen en dieren in. Een zure vloeistof op kalksteen doet de kalk oplossen en er ontsnapt koolzuurgas. Kalksteen is ondoorlatend maar vertoont talrijke barsten. Hierlangs dringt het zuurhoudend regenwater gemakkelijk binnen en lost geleidelijk de kalksteen op. In kalkstreken kunnen de rivieren grotten vormen. In die grotten zie je dan druipstenen. Hangende druipstenen zijn stalactieten en de staande druipstenen zijn stalagmieten. Tot de harde kalksteensoorten behoort marmer, een gesteente dat zich mooi laat polijsten.

KRIJT is familie van kalksteen. Het is zacht, brokkelig en wit van kleur in zuivere toestand. In de streek van Zichem-Zussen-Bolder (België) treft men wel veel krijtgroeven aan maar geen mergel. Het krijtje in de klas bestaat uit fosfaten.

KLEISCHALIE is zacht, meestal grijsblauw en effen maar het breukvlak is schilferig.

LEISTEEN is een hardere schalie met een glad en glanzend oppervlak. Het is gemakkelijk in dunne bladen te splijten.

STEENKOOL en BRUINKOOL zijn gesteenten van plantaardige oorsprong.